فرونشست زمین در خیابان لطفعلی خان زند شیراز بر نگرانی‌ها درباره ایجاد فروچاله و نشست زمین در این کلانشهر دامن زده است ، به گفته کارشناسان نگرانی از ایجاد این پدیده در مناطق دیگراین شهر نمی تواند زیاد باشد اما در بافت قدیم که میراث تاریخی این شهر را در دل خود جای داده وضعیت نگران کننده است.
به گزارش ایران ریپورتس،فرونشست زمین روز دوشنبه ۱۷ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ باعث ایجاد گودال در خیابان لطفعلی خان زند شیراز در محدوده نزدیک مدرسه خان و مسدود شدن چندساعته این مسیر شد.
حوالی ساعت ۹صبح ۱۷ بهمن جاری درمحدوده ای به وسعت ۲۰۰ متر مربع، وسط خیابان لطفعلی خان زند گودالی بر اثر فرونشست ایجاد شد.
در اثر این فرونشست زمین، دیوار برخی مغازه‌های نزدیک محل دچار ترک خوردگی شد اما این حادثه خسارت جانی و یا مصدومیت شهروندان را در پی نداشت اما بار دیگر بر نگرانی ها برای ایجاد فروچاله در شیراز دامن زد.
خیابان لطفعلی خان زند یکی از خیابان های مرکزی شهر شیراز است که از بافت تاریخی این شهر می‌گذرد و آثار فرهنگی و تاریخی را در کنار خود دارد، یکی از راه های اصلی تشرف به حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) نیز این خیابان است و مدرسه خان بعد از تقاطع و راه دسترسی به این آستان مقدس قرار دارد.
فارس،خواستگاه فرونشست زمین در کشور
مهم ترین عامل پدیده فرونشست زمین ازدیدگاه کارشناسان مخاطرات زمین شناختی، بهره برداری بیش از حد از ذخایر آبهای زیرزمینی به دلیل نبود مدیریت بوده و این زنگ خطری برای استان فارس به شمار می رود.
پدیده فرونشست و فروچاله سطح زمین در طی سالهای اخیر به دلایل مختلفی همچون رشد بی رویه جمعیت ، برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی به همراه عوامل دیگر سبب بروز مشکلات و خسارات فراوان به زمینهای کشاورزی ، ساختمانهای مسکونی ، جاده ها ، خطوط انتقال نیرو و … و همچنین منجر به آسیبهای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی شده است.
این پدیده در کشور و به ویژه در دشتهای استان فارس با ایجاد شکاف و فروچاله ، آسیبهای فراوانی به زمینهای کشاورزی ، شریانهای حیاتی ، آثار باستانی ، ساختمانهای روستایی و … وارد کرده است.
به گفته کارشناسان امر رخداد و پیشروی این پدیده ، دشتهای استان فارس و نواحی اطراف آن خصوصا دشت مرودشت را در معرض تهدید جدی قرار داده است.
پدیده فرونشست اغلب دشت های استان فارس ازجمله دشت مرودشت ، ارژن ، شیراز و دشتهای جنوب خاوری فارس ، نقش رستم ، دشت کوه سپید و منطقه داراب به صورت جدی و با نشستهای سالیانه قابل ملاحظه اتفاق افتاده است ؛ که به عنوان نمونه می توان به فرونشست دشت شیراز (مناطق جنوب ، شرق و جنوب شرق )،فرونشست دشت زرقان ، فرونشست دشت فسا تا جهرم ، فرونشست توابع دشت فسا اشاره کرد و وضعیت فرونشست در برخی از دشتهای استان فارس از جمله دشت مرودشت بسیار وخیم و نگران کننده است.
ایجاد فرونشست در کلانشهر شیراز همیشه موجب نگرانی به دلیل وجود مخاطرات فراوان بوده و فرونشست خیابان لطفعلی خان زند نیز بر افزایش این نگرانی ها دامن شده است.
فرسودگی لوله های آب و فاضلاب علت فرونشست لطفعلی خان زند
رییس مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به فرونشست زمین در خیابان لطفعلی خان زند در شیراز گفت: کارشناسان مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور از این فرونشست بازدید کردند که این رخداد پیرامون این محیط را تحت تاثیر قرار داده است.
طهمورث یوسفی ادامه داد: براساس مستندات موجود وجود لوله های آب و فاضلاب در این منطقه آب شستگی را ایجاد به نحوی که رسوبات و خاک این محل از طریق فاضلاب خارج شده و بر همین اساس حفره های کوچکی زیرزمین به وجود آمده است.
رییس مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور اضافه کرد: وجود معبر شهری و عبور و مرور خودروها در این خیابان نیز تنش و لرزش هایی ایجاد کرده که بر همین اثر نشست زمین در این منطقه رخ داده است.
او فرسودگی سیستم فاضلاب و زهکشی مصنوعی که در این منطقه ایجاد شده را عامل به وجود آمدن خلاء و فضایی غارمانندی در زیر زمین و در نهایت فرونشست زمین در این محل دانست و گفت: این عوامل باعث ایجاد نشست که به نشست محلی معروف می باشد در این منطقه شده است.
وی تاکید کرد: فرونشست زمین در خیابان لطفعلی خان زند هیچ ارتباطی با فرونشست براثر خشکسالی ندارد،اخیرا در فضای سبز یکی از ادارات شیراز نیز فروچاله‌ای به وجود آمده بود که در پی بررسی های انجام شده علت آن وجود چاه های قنات در این منطقه بوده است که مقرر شد به همین دلیل پایدارسازی در این محل نیز انجام شد.
یوسفی ادامه داد: احتمال فرونشست زمین بر اثر خشکسالی و کاهش آبهای زیرزمینی در سطح شهر شیراز به دلیل نبود اراضی کشاورزی در این شهر وجود ندارد و این احتمال در نزدیکترین محل به شیراز برای اطراف دریاچه مهارلو وجود دارد که کشاورزی در این منطقه انجام می شود.
چالشی بنام فرسودگی سیستم آب و فاضلاب
وی یکی از نشانه های فرونشست را شوری آبهای زیرزمینی دانست و در ادامه در پاسخ به سوالی در خصوص وجود احتمال فرونشست زمین در پی فرسودگی سیستم های آب شرب و فاضلاب شهری فرسوده در شیراز گفت: فرسودگی لوله‌های آب و فاضلاب شیراز معضلی قدیمی است که بارها درباره آن هشدار داده شده و در حال پیگیری از سوی دستگاه های متولی است که بهسازی این لوله‌ها باید انجام شود.
بافت قدیمی شیراز،مستعد فرونشست زمین
رییس مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب کشور افزود: پدیده فرونشست در شهر شیراز در اثر فرسودگی لوله های آب و فاضلاب که گاه تا نیم قرن از عمر آن می گذرد و آب شستگی خاک و ایجاد حفره های زیرزمینی محتمل است خصوصا در بافت های قدیمی و فرسوده شیراز این مساله باید بصورت جدی تری مدنظر قرار گیرد.
وی اظهار داشت: در بافت جدید شهری شیراز مشکلاتی از این دست کمتر دیده می شود چون سیستم های آب و فاضلاب جدید و طی یکی الی ۲ دهه گذشته در این مناطق ایجاد شده اما این وضعیت در بافت قدیم و فرسوده شیراز جای نگرانی دارد.
یوسفی تاکید کرد: بخش زیادی از سیستم های آب و فاضلاب بافت قدیم شیراز به دلیل عمر زیاد ممکن است دچار فرسودگی شده باشد و همین مساله احتمال ایجاد فروچاله هایی در زیر زمین را به وجود خواهد آورد و این موضوع نیازمند پایش و نظارت مستمر توسط ارگان‌های متولی است.
منبع ایرنا