دکتر سید احمد فاضل‌زاده رئیس مؤسسه ISC گفت: بر اساس پایگاه شاخص های اساسی علم (ESI)، که مربوط به بازه زمانی 2014-2024 است، 9019 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی در تمامی حوزه های موضوعی انتخاب شده اند که 134 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی از جمهوری اسلامی ایران در این فهرست مشاهده می‌شود. تعداد دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی پراستناد برتر ایرانی در این پایگاه نسبت به سال قبل رشد داشته و این تعداد از 115 به 134 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی افزایش یافته است.
رئیس مؤسسه ISC گفت: کشورهای ایالات متحده آمریکا و چین به ترتیب با تعداد 1200 و 742 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی بیشترین سهم را در میان کشورهای جهان به خود اختصاص دادهاند. کشور جمهوری اسلامی ایران با 134 دانشگاه و مؤسسه آموزشی جایگاه 14 را دارا است (نمودار 1).
نمودار 1. تعداد دانشگاه ها و موسسات پژوهشی پر استناد برتر دنیا به تفکیک 30 کشور برتر
وی افزود: 35 کشور اسلامی دارای دانشگاه و مؤسسه پژوهشی پر استناد هستند که کشور جمهوری اسلامی ایران بعد از ترکیه دارای بالاترین سهم در بین کشورهای اسلامی است. ترکیه با 149 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی یک درصد برتر در جایگاه 12 دنیا قرار دارد و ایران در جایگاه 14 دنیا قرار دارد. بعد از ایران و در بین کشورهای اسلامی، مصر با 48 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی در جایگاه 25 دنیا و پاکستان با 46 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی در جایگاه 27 دنیا قرار دارند. عربستان سعودی با 45 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی در جایگاه 28 دنیا قرار دارد (نمودار 1 و 2).
نمودار 2. تعداد دانشگاه ها و موسسات پژوهشی پر استناد برتر کشورهای اسلامی
رئیس مؤسسه ISC گفت: پایگاه شاخص های اساسی علم (ESI) یکی از پایگاه های اطلاعاتی مؤسسه کلاریویت آنالیتیکس است که به معرفی پژوهشگران، موسسات، انتشارات و کشورهای برتر در حوزههای موضوعی مختلف می پردازد. منظور از موسسات همان دانشگاه ها و موسسات پژوهشی هستند که تعداد استناد دریافتی آنها در 10 سال اخیر بیش از سایر موسساتی است که در زمینه انتشار نتایج تحقیقاتشان در نشریات و کنفرانس معتبر بین المللی فعالیت دارند. فهرست دانشگاه و موسسات پژوهشی پر استناد برتر دنیا هر دو ماه یکبار روزآمد می شود، یعنی نه تنها حضور یا حذف دانشگاه ها و موسسات پژوهشی امکان پذیر است بلکه امکان تغییر رتبه آنها براساس شاخص های مختلف نیز وجود دارد.
وی افزود: مؤسسه کلاریویت آنالیتیکس، موسسات پر استناد برتر دنیا را در 22 حوزه موضوعی انتخاب میکند. بنابراین در هر حوزه موضوعی، دانشگاه ها و موسسات پژوهشی انتخاب شده بیشترین تعداد استنادها را دریافت کرده اند. علاوه بر 22 حوزه موضوعی، موسسات به صورت کلی یعنی در تمامی حوزه ها نیز رتبه بندی می شوند.
درجدول 1، حداقل تعداد استنادات لازم برای قرار گرفتن در بین موسسات پژوهشی پر استناد برتر دنیا در حوزههای موضوعی مختلف قابل مشاهده است. 22 حوزه موضوعی در طبقهبندی پایگاه شاخص های اساسی علم عبارتند از: شیمی، علوم گیاهی و حیوانی، ایمنی شناسی، زیست شناسی و زیست شیمی، علوم اعصاب و رفتار، زمین شناسی، فیزیک، میکروبیولوژی، روانپزشکی/روانشناسی، علوم فضا، پزشکی بالینی، ریاضیات، محیط زیست و بوم شناسی، داروشناسی و سم شناسی، اقتصاد و تجارت، علوم رایانه، زیست شناسی مولکولی و ژنتیک، مهندسی، علوم کشاورزی و علوم مواد، علوم اجتماعی،کلیات و چند رشته ایی.
جدول 1. حداقل تعداد استناد لازم برای قرار گرفتن در بین موسسات پژوهشی پر استناد برتر دنیا
فاضل زاده گفت: دانشگاه ها و موسسات پژوهشی پر استناد برتر ایران در 19 حوزه موضوعی حضور داشته اند که بیشترین تعداد در حوزه موضوعی پزشکی بالینی با 74 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی بوده است. تعداد موسسات در حوزه های موضوعی مهندسی 67 ، شیمی 57، علوم کشاورزی 29، علوم مواد 28، داروشناسی و سم شناسی 27، علوم اجتماعی، کلیات 21، علوم گیاهی و جانوری و محیط زیست/بوم شناسی هر کدام 20، علوم اعصاب و رفتار 18، زیست شناسی و زیست شیمی 17، علوم رایانه 15، ایمنی شناسی 10، زمین شناسی 8، حوزههای موضوعی زیست شناسی مولکولی و ژنتیک و فیزیک هر کدام 5، حوزه های میکروبیولوژی و روانپزشکی/روانشناسی هر کدام 3، ریاضیات 1 است (نمودار 3). حوزههای علوم فضا، اقتصاد و تجارت و چند رشته ای در ایران فاقد دانشگاه و مؤسسه پژوهشی برتر بوده اند.
نمودار 3. تعداد دانشگاه ها و موسسات پژوهشی ایرانی پر استناد برتر دنیا (ESI) به تفکیک حوزه های موضوعی
تعداد موسسات برتر دنیا و ایران در هر یک از حوزه های موضوعی در جدول 2 قابل مشاهده است.
جدول 2. تعداد موسسات برتر دنیا و ایران در حوزه های موضوعی مختلف
جدول 3، لیست کامل دانشگاه ها و موسسات پژوهشی پر استناد برتر کشور را به تفکیک وزارت نشان می دهد.
جدول 3. سهم وزارتین از دانشگاه ها وموسسات پژوهشی ایرانی پر استناد برتر دنیا
